จุฬาฯ กับบทบาทการเป็นแหล่งข้อมูลสนับสนุนการพัฒนานโยบายเกี่ยวกับพลังงานสะอาดและเทคโนโลยีด้านการส่งเสริมประสิทธิภาพทางพลังงาน

ในยุคที่โลกกำลังเผชิญสภาวะวิกฤตสภาพภูมิอากาศ การผลักดันให้เกิดนโยบายพลังงานสะอาด (clean energy) และเทคโนโลยีประหยัดพลังงาน (energy-efficient technologies) กลายเป็นภารกิจสำคัญของรัฐและสังคม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยในฐานะสถาบันการศึกษาที่มีหน่วยงานที่มีความรู้ความเชี่ยวชาญในศาสตร์นี้ เช่น สถาบันวิจัยพลังงาน (Energy Research Institute: ERI) คณะวิศวกรรมศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์ จึงได้เข้ามีส่วนร่วมในการแสดงบทบาทและให้ความร่วมมือในฐานะแหล่งข้อมูลสนับสนุนการพัฒนานโยบายเกี่ยวกับพลังงานสะอาดและเทคโนโลยีด้านการส่งเสริมประสิทธิภาพทางพลังงานให้กับทั้งหน่วยงานของภาครัฐ ทั้งในระดับท้องถิ่น ระดับภูมิภาค ระดับชาติ และระดับนานาชาติ รวมไปถึงหน่วยงานภาคเอกชนด้วย ตัวอย่างเช่น

1. งานเสวนา “แก้กับดักนโยบายพลังงานสะอาด สร้างโอกาสประเทศ” วันที่ 22 สิงหาคม 2567

ดร.สิริภา จุลกาญจน์ สถาบันวิจัยพลังงาน จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย (ERI) นำเสนอผลการศึกษา “ปลดล็อกโซลาร์บนหลังคา พาไทยถึงเป้าพลังงานสะอาดอย่างยั่งยืน” เมื่อวันที่ 22 ส.ค. 2567 ในเวที “แก้กับดักนโยบายพลังงานสะอาด สร้างโอกาสประเทศ” จัดโดย “โครงการพลังงานสะอาดเข้าถึงได้และมั่นคง สำหรับภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (Clean, Affordable, and Secure Energy for Southeast Asia: CASE) ซึ่งเป็นความร่วมมือจากองค์กรและภาคีเครือข่ายทั้งในระดับท้องถิ่น ระดับภูมิภาค ระดับชาติ และระดับนานาชาติ ประกอบด้วย องค์กรความร่วมมือระหว่างประเทศของเยอรมัน (GIZ) ร่วมกับสถาบันวิจัยพลังงาน จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย (ERI) ไทยพีบีเอสพอดคาสต์ ศูนย์สื่อสารวาระทางสังคมและนโยบายสาธารณะ  (The Active) และสถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย (TDRI) จัดงาน ที่ องค์การกระจายเสียงและแพร่ภาพสาธารณะแห่งประเทศไทย

โดยในรายละเอียดเป็นการนำเสนอข้อมูลจากการศึกษาวิจัย สรุปผลการวิเคราะห์ถึงปัจจัยสำคัญคือนโยบายของรัฐที่ต้องมีความชัดเจนต่อการส่งเสริมการใช้พลังงานหมุนเวียนเพื่อดึงจุดเด่นของระบบผลิตไฟฟ้าแบบกระจายมาให้เกิดประโยชน์สูงสุด รวมทั้งมีมาตรการที่ช่วยลดความเสี่ยงในการลงทุนติดตั้งโซลาร์  จึงมีข้อเสนอแนะ 3 ด้านที่ภาครัฐควรเร่งดำเนินการดังนี้ 

1. มีเป้าหมายที่ชัดเจนและรูปแบบโครงการที่เอื้อต่อการส่งเสริมเทคโนโลยีมาใช้ประโยชน์ และช่วยลดต้นทุนในการขยายโครงข่ายไฟฟ้า รวมทั้งการสนับสนุนรูปแบบธุรกิจใหม่ ๆ ที่มีการกำกับดูแลอย่างเหมาะสม
2. จัดตั้ง one-stop shop service เพื่อลดต้นทุนและทำให้ขั้นตอนการขอใบอนุญาตรวดเร็วขึ้น โดยประสานงานกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพื่อลดความซ้ำซ้อนของขั้นตอนการขอใบอนุญาต
3. การเตรียมความพร้อมของระบบโครงข่ายไฟฟ้าเพื่อรองรับการเปลี่ยนแปลงบทบาทของผู้ใช้ไฟฟ้าที่กลายเป็นผู้ผลิตไฟฟ้าด้วย

ซึ่งจุฬาฯ มุ่งหวังให้ข้อมูลดังกล่าว เป็นประโยชน์ในการนำไปใช้เป็นข้อมูลประกอบการพิจารณากำหนดร่างแผนพัฒนากำลังผลิตไฟฟ้าของประเทศ (PDP 2024) ของทางภาครัฐที่ยังไม่มีการระบุถึงทิศทางและนโยบายสนับสนุนการติดตั้งโซลาร์บนหลังคา รวมถึงการขายไฟฟ้าส่วนเกินที่ได้จากพลังงานแสงอาทิตย์บนหลังคาให้กับการไฟฟ้าที่เรียกว่า Independent power supply (IPS)  [ https://greennews.agency/?p=38720 ]

2. จุฬาฯ สร้างความร่วมมือ กฟผ. เพื่อการวิจัยด้านพลังงานและเทคโนโลยีหลัก (Key Technology) วันที่ 24 มิถุนายน 2568

จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย (กฟผ.) ซึ่งเป็นความร่วมมือกับองค์กรในระดับภูมิภาคและระดับชาติ ลงนามความร่วมมือด้านการวิจัยและพัฒนานวัตกรรม เมื่อวันที่ 24 มิถุนายน 2568 ณ ห้องประชุม 202 อาคารจามจุรี 4 จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย วัตถุประสงค์เพื่อตกลงร่วมมือในด้านการศึกษา วิจัย และพัฒนาโครงการที่มุ่งเน้นการยกระดับองค์ความรู้ วิชาการ และ ส่งเสริมนวัตกรรมด้านพลังงานและเทคโนโลยีหลัก (Key Technology) เช่น Grid Modernization, Battery EnergyStorage System (BESS), Hydrogen CCUS และเทคโนโลยีที่เกี่ยวข้องกับการผลิตไฟฟ้า เช่น โรงไฟฟ้านิวเคลียร์ขนาดเล็ก (โรงไฟฟ้า SMR) เทคโนโลยีคาร์บอนไดออกไซด์ในสถานะความร้อนยิ่งยวด (sCO²) เทคโนโลยีพลาสมาและฟิวชั่น พลังงานหมุนเวียน (Renewable Energy) งานวิจัยด้านชุมชน สังคม สิ่งแวดล้อมและสุขภาวะของประชาคม รวมถึงงานวิจัยเชิงพื้นที่ (Area-Based Research) โดยการแลกเปลี่ยนองค์ความรู้และการสร้างสรรค์นวัตกรรมที่ตอบสนองต่อการพัฒนาเทคโนโลยีพลังงาน เพิ่มศักยภาพในการสร้างผลิตภัณฑ์หรือระบบที่มีประสิทธิภาพสูง รวมทั้งสามารถตอบโจทย์ของผู้ใช้งานที่หลากหลายได้อย่างยั่งยืน ซึ่งงานวิจัยและผลการศึกษาเหล่านี้จะเป็นข้อมูลสนับสนุนเชิงวิชาการแก่รัฐบาล สำหรับการพัฒนานโยบายด้านพลังงานสะอาดและประสิทธิภาพพลังงานต่อไปได้อีกด้วย [ https://www.research.chula.ac.th/mou-chula-and-egat/ ]

3. จุฬาฯ จับมือ กฟผ. ขับเคลื่อนงานวิจัยโครงการผลิตไฮโดรเจนจากพลังงานหมุนเวียนร่วมเดินหน้าประเทศไทยสู่อนาคตพลังงานสะอาดที่ยั่งยืน วันที่ 15 กันยายน 2568

กฟผ. และ ศูนย์บริการวิชาการแห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย (Chula Unisearch) ร่วมลงนามในสัญญามอบทุนวิจัย “การนำหลักการ ESG มาใช้สนับสนุนการพัฒนาโครงการอย่างยั่งยืนของ กฟผ. ในการผลิตไฮโดรเจนและอนุพันธ์ของไฮโดรเจนจากพลังงานหมุนเวียน” ผลักดันการพัฒนาที่คำนึงถึงสิ่งแวดล้อม สังคม และธรรมาภิบาล ตามมาตรฐานสากล พร้อมต่อยอดสู่การใช้ประโยชน์จริงในการขับเคลื่อนพลังงานสะอาดและการพัฒนาที่ยั่งยืนของประเทศ ณ สำนักงานใหญ่ กฟผ. จ.นนทบุรี เมื่อวันที่ 15 กันยายน 2568

โดยงานวิจัยในครั้งนี้จะช่วยเสริมสร้างองค์ความรู้ด้านเทคโนโลยีการผลิตไฮโดรเจนสะอาดจากพลังงานหมุนเวียนผ่านการนำหลัก Environmental, Social, and Governance หรือ ESG มาใช้ประเมินโครงการผลิตไฮโดรเจนสะอาดให้มีประสิทธิภาพรอบด้าน และยั่งยืน สอดคล้องกับมาตรฐานในระดับสากล ทั้งในด้าน ความเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม การสนับสนุนคุณภาพชีวิตของชุมชน และการบริหารจัดการที่โปร่งใส โดยความร่วมมือในครั้งนี้จะทำให้ประเทศไทย และ กฟผ. สามารถบรรลุเป้าหมายการเปลี่ยนผ่านด้านพลังงานอย่างมีประสิทธิภาพมั่นคง และเป็นประโยชน์ต่อสังคมโดยรวมในระยะยาว และผลจากการศึกษาวิจัยครั้งนี้จะเป็นข้อมูลและผลงานเชิงประจักษ์ที่ใช้สนับสนุนเชิงวิชาการแก่ภาครัฐ สำหรับการพัฒนานโยบายด้านพลังงานสะอาดและเทคโนโลยีด้านการส่งเสริมประสิทธิภาพทางพลังงานต่อไปอีกด้วย [ https://www.egat.co.th/home/en/20250410e/ ]